چطوری برای دروس اختصاصی کنکور تجربی برنامه ریزی کنیم؟
دروس اختصاصی رشته‌ی تجربی شامل زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و ریاضی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده در رتبه‌ی داوطلبان کنکور سراسری هستند. برنامه‌ریزی دقیق و علمی برای این دروس، نقشی حیاتی در تعیین رتبه‌ی نهایی دارد.
بودجه بندی دروس اختصاصی کنکور تجربی سال 1403
بودجه‌بندی کنکور یعنی تحلیل آماری تعداد سؤالات هر فصل در کنکورهای اخیر. این تحلیل کمک می‌کند تا دانش‌آموز زمان و انرژی خود را براساس اهمیت هر فصل تنظیم کند. طبق اصل پارتو (۸۰/۲۰)، حدود ۲۰٪ از فصل‌ها می‌توانند ۸۰٪ سؤالات را پوشش دهند. پس، با بودجه‌بندی می‌فهمیم کجاها باید عمیق‌خوانی کرد، کجاها مرور کافی است، و چه مباحثی را می‌توان در مرورهای نهایی خلاصه‌وار دید. استفاده از بودجه‌بندی، مطالعه را هدفمند، اولویت‌دار و پربازده‌تر می‌کند
��ودجه بندی زیست شناسی کنکور تجربی
تعداد سوالات : 45
مدت زمان : 45
ضریب در کنکور : 12
| عنوان فصل |
تعداد سوال در کنکور |
| گواارش و جذب مواد |
3 |
| تبادلات گازی |
2 |
| گردش مواد در بدن |
3 |
| تنظیم اسمزی و دفع مواد زائد |
2 |
| از یاخته تا گیاه |
1 |
| جذب و انتقال مواد در گیاهان |
1 |
| تنظیم عصبی |
3 |
| حواس |
3 |
| دستگاه حرکتی |
2 |
| تنظیم شیمیایی |
1 |
| ایمنی |
3 |
| تقسیم یاخته |
1 |
| تولید مثل |
3 |
| تولیدمثل نهاندانگان |
1 |
| پاسخ گیاه به محرک ها |
1 |
| مولکول های اطلاعاتی |
2 |
| جریان اطلاعات در یاخته ها |
3 |
| انتقال اطلاعات در نسل ها |
3 |
| تغییر در اطلاعات وراثتی |
2 |
| از ماده به انرژی |
1 |
| از انرژی به ماده |
2 |
| فناوری های نوین زیستی |
1 |
| رفتارهای جانوران |
1 |
بودجه بندی فیزیک کنکور تجربی
تعداد سوال : 30
مدت زمان : 40
ضریب در کنکور : 7
| عنوان فصل |
تعداد سوال در کنکور |
| فیزیک و اندازه گیری |
1 |
| کار انرژی توان |
2 |
| ویژگی های فیزیکی مواد |
2 |
| دماگرما قانون گازها |
3 |
| الکتریسیسته ساکن |
3 |
| جریان الکتریکی |
3 |
| مغناطیس و القا |
3 |
| حرکت بر خط راست |
3 |
| دینامیک |
3 |
| نوسان و امواج |
4 |
| آشنایی با فیزیک اتمی و هسته |
3 |
بودجه بندی ریاضی کنکور تجربی
تعداد سوال : 30
مدت زمان : 45
ضریب در کنکور : 7
| عنوان فصل |
تعداد تست در کنکور |
| مشتق |
3 |
| کاربرد مشتق |
3 |
| حد و پیوستگی |
3 |
| تابع |
3 |
| معادله و نامعادله |
4 |
| آمار و احتمال |
3 |
| مثلثات |
4 |
| لگاریتم و توابع نمایی |
1 |
| مجموعه و دنباله |
1 |
| توان های گویا |
1 |
| شمارش بدون شمردن |
1 |
| هندسه |
3 |
بودجه بندی شیمی کنکور تجربی
تعداد سوال : 35
مدت زمان : 35
ضریب : 9
| عنوان فصل |
تعداد تست در کنکور |
| آرایش الکترونی و جدول تناوبی |
5 |
| شیمی آلی |
5 |
| سینتیک |
2 |
| نام گذاری ، فرمول نویسی ، ساختار لوویس |
1 |
| ترموشیمی |
4 |
| تعادل |
2 |
| جامدهای بلوری |
2 |
| استوکیلومتری و واکنش ها |
4 |
| اسید و باز |
4 |
| الکتروشیمی |
3 |
| محلول ها |
2 |
| خوتص فلزی و نافلزی |
1 |
چطوری به بودجه بندی برسیم و درس خوندن باکیفیت در طول هفته داشته باشیم ؟
- برنامه خود را در دو بازه بلندمدت و کوتاه‌مدت تنظیم کنید و ابتدا یک برنامه بلندمدت را با توجه به هدف‌تان مشخص کرده و سپس آن را به اهداف کوچک‌تر تقسیم کنید.
- توانایی‌هایی خود را در برنامه خود درنظر بگیرید؛ ابتدای مسیر با برنامه‌های سبک‌تر شروع کنید و کم‌کم برنامه را حرفه‌ای‌تر کنید.
- قبل شروع فرآیند مطالعاتی خود، منابع مورد استفاده را نیز مشخص و مهیا کنید، شما در این مسیر به کتاب کمک درسی و آزمون نیاز خواهید داشت.
- در نهایت باید بدانید که اجرای صحیح یک برنامه است که آن را اثربخش می‌کند، بنابراین به اجرای برنامه خود متعهد و پایبند باشید، مخصوصا در روزهایی که کم انرژی‌‌تر هستید و ممکن است از درس فاصله بگیرید.
- کیفیت مطالعه خیلی مهمه یعنی اینکه تو این چند ساعتی که داری درس میخونی باید حواست باشه که نکات مهم رو یادبگیری و در آخر بتونی بگی من فلان مبحث رو کامل یاد گرفتم و فلان تست رو بطور کامل و بدون مشکل زدم.
- یکی از نکات مهم دیگه در مطالعه اینه که تنوع داشته باشی تا خسته نشی مثلا فقط تست نزنی یا فقط مطالعه کنی باید تایمت رو تقسیم کنی که به همه این ها برسی و خلاصه نویسی انجام بدی چون خیلی برات مفید میشه.
- استراحت هم یکی دیگه از نکات مهم در برنامه ریزی و مطالعه شماست چون مغز شما نیاز به استراحت داره تا دوباره قوی بتونه به ادامه دروس برنامه ریزی شده برسه پس هر یک ساعت یا دوساعت برای خودت یک استراحت کوتاه تعیین کن .
- ساعت خواب و بیداری شما طبق برنامه پیش بره و بهش متعهد باشید هم نکته مهمیه برای اینکه خواب در کیفیت و مطالعه و میزان انرژی شما در روز نقش بسیار مهمی داره .
- در برنامه درسیتون یک روز یا نیم روز را در نظر بگیرید برای جران دروس که اگر اتفاقی رخ داد و شما نرسیدید به اون آیتم مدنظرتون بتونید از اون زمان ویژه استفاده کنید .
- در روزهای پایانی رسیدن به هر آزمون شما باید طبق آزمون های سال های گذشته که همین بودجه بندی رو داشتن پیش برید و تحلیل و رفع اشکال کنید تا برای آزمون اصلی آماده باشید .
کل ساعت مطالعه هفتگی در برنامه کنکوری :
اول ما باید در نظر داشته باشیم که 20% الی 30% از تایم کل درس خوندن ما شامل دروس عمومی و درس های مدرسه هستش ، البته این میزان تقریبیه و وابسه به موقعیتی هستش که ما در اون قرار داریم یعنی زمان مفیدی که برای دروس اختصاصی میمونه حدودا 6 ساعته. ما از ابتدای شنبه تا پایان روز پنجشنبه مجموعا 7 روز و هر روز 6 ساعت رو مطالعه کنیم ، پس مجموعا میشه42 ساعت در هر هفته.
حالا این 42 ساعت رو چجوری بین دروس اختصاصی تقسیم کنیم؟
ساده ترین حالتی که می تونید این 42 ساعت رو بین دروس مختلف تقسیم کنید اینه که بیاید ساعت مطالعه هر درس رو به نسبت ضریب و اهمیتی که داره تقسیم کنید. یعنی مثلا توی رشته تجربی مجموع ضرایب میشه 36.
زیست با ضریب 12 باید در هفته تقسیم و حدودا 14 ساعت مطالعه بشه و چون درس مهمی در رشته تجربیه باید هر روز در برنامه مطالعاتی قرار بگیره و خونده بشه ما می تونیم زیست رو در مرحله اول به 4 بخش 2 ساعته و در مرحله بعدی به 2 پارت 3 ساعته تقسیم کنیم .
شیمی با ضریب 9 باید در هفته تقریبا 10 ساعت مطالعه بشه . برای اینکه خسته نشید میتونید شیمی رو به 5 بخش دوساعته در 5 روز متفاوت تقسیم کنید .
ریاضی و فیزیک با ضریب 7 باید در طی هفته 8 ساعت بهشون اختصاص داده بشه . برای هرکدوم از این دروس میتونید 4 تا بخش نعیین کنید که هرکدوم از این بخش هامیتونه 30/1 تا 30/2 باشه .
زمین با ضریب 1 باید 1ساعت و نیم در طول هفته مطالعه بشه . که میتونید در یک روز از هفته در یک بخش اون رو به اتمام برسونید .
چه دروسی رو صبح بخونیم ؟ چه دروسی رو بعدازظهر؟
- تقسیم زمانی روزهایی که مدرسه میری : بهتره که حدودا 45 دقیقه الی 90 دقیقه بخوابی و بعد از اون شروع کنی به درس خوندن و اولین بخشی هم که شروع می کنی دروس مسئله محور باشه چون مغزت بعد از خواب پرانرژیه .
- بهتره بعد از این بخش ، یک درس مفهومی یا حفظی رو انتخاب بکنی بعد از این دو بخش یک استراحت به خودت بده و بعد یک در س عمومی انتخاب کن چون مغزت خسته شده و بعد از اون بهترین تایم برای انجام تکالیفی که داری یا مرور مطالبی که خوندیه و بعد از اون خوابیدن سروقت هست.
- تقسیم زمانی روزهای تعطیل : از ساعت 6:30 شروع به درس خوندن بکنی تا 8:30 و سخت ترین درس رو هم برای این تایم درنظر بگیر یکه محاسباتی باشه
- بعد از اون یک درس مفهومی یا محاسباتی سبک تر ( 8:50 تا 10:50 )
- در بخش بعدی چون مغز خسته شده یک درس عمومی قرار میدیم یا حفظی که راحت تر باشه ( 11:20 تا 12:40 )
- از ظهر تا ساعت 15 رو به استراحت اختصاص میدیم و بعد از اون میریم سراغ یک درس محاسباتی (15 تا 17)
- بهتره از اینجا به بعد دوبارهبری سراغ یه درس عمومی (17:20 تا 18:50)
- از ساعت 19:30 تا 21 هم اختصاص بده به جمع بندی به این ترتیب میتونی بقیه تایم رو به استراحت بپردازی.
در هنگام مطالعه چه روزهایی رو برای مرور قرار بدیم و کدوم روزهارو برای آزمون قرار بدیم ؟
-
منحنی فراموشی ابینگهاوس:
ذهن ما به‌مرور مطالب یادگرفته‌شده را ، فراموش می‌کند. اما با مرور در زمان‌های خاص ، می‌توان مطالب را به حافظه بلندمدت سپرد.
-
مرور فاصله‌دار:
یادگیری زمانی پایدار است که مرورها با فاصله‌های هوشمندانه صورت بگیرد:
1) مرور اول: همان روز مطالعه 2) مرور دوم: ۱ روز بعد 3) مرور سوم: ۳ روز بعد 4)مرور چهارم: ۷ روز بعد 5)مرور پنجم: ۱۴ یا ۲۱ روز بعد
-
آزمون‌گیری فعال:
تحقیقات علمی نشان داده‌اند که فرآیند آزمون‌دادن (حتی بدون دریافت بازخورد فوری) نسبت به مطالعه مکرر، تأثیر بیشتری بر تثبیت مطالب در حافظه بلندمدت دارد. این پدیده که با عنوان اثر آزمون شناخته می‌شود، بیان می‌کند که بازیابی فعال اطلاعات از ذهن، خود یک روش مؤثر یادگیری است، نه صرفاً روشی برای ارزیابی یادگیری.
نکات تکمیلی بسیار مهم:
- ��زمون‌ها باید تحلیل شوند:آزمون‌دادن بدون تحلیل = اتلاف وقت ، پس همیشه بعد از آزمون (چه کوتاه چه جامع) حتماً: سوالات غلط، نزده و شک‌دار را تحلیل کن.- دلیل غلط‌زدن را یادداشت کن (بی‌دقتی؟ مفهومی؟ فراموشی؟).-نکات مهم را به لیست مرور خود اضافه کن.
- مرور، فقط روخوانی نیست، مرور باید فعال باشد: تست مجدد، بازگویی مطالب، ترسیم نمودار یا نقشه ذهنی.
- نسبت زمان آزمون به مطالعه در هفته:اگر روزی ۸ ساعت مطالعه داری •حدود ۵ تا ۶ ساعت باید صرف مطالعه و مرور شود- حدود ۲ تا ۳ ساعت صرف آزمون و تحلیل.
- قانون مرور در همان روز هر مطلبی که مطالعه می‌کنی، همان روز مرور کن. این مرور می‌تونه: با خلاصه‌نویسی باشه - یا تست آموزشی باشه - یا بازگویی مطالب برای خودت.
دروسی رو که به برنامه نرسیدیم رو چیکار کنیم ؟
اولین کاری که باید انجام بدی اینه که باید ارزیابی کنی که چرا از بودجه بندی عقب افتادی؟
وقتی علت این مسئله رو پیدا کنی، باعث میشه راهکارش رو پیدا کنی و دفعه بعدی تکرارش نکنی.
1) بودجه‌بندی بیش از حد ایده‌آل
شروع می کنی به نوشتن برنامه ای که روی کاغذ عالیه ، اما وقت اجرا می‌فهمی حجمش زیاده. مثلاً برای یه روز، مطالعه‌ی ۴ فصل یا ۱۰ ساعت برنامه‌ریزی می‌کنی، اما انرژی و تمرکزت اون‌قدر نیست.
راه‌حل: برنامه رو واقع‌بینانه بچین، نه ایده‌آل و جای جبران هم براش بذار.
۲) کمال‌گرایی در مطالعه
می‌خوای همه‌چیزو کامل و عمیق یاد بگیری، حتی وقتی لازمه فقط مرور کنی یا تست بزنی. این باعث میشه زمان زیادی روی یک مبحث بمونی.
راه‌حل: تفاوت بین «مطالعه مفهومی»، «مرور سریع» و «تست‌زنی» رو بدونی و بهش پایبند باشی.
۳) عوامل حواس‌پرتی
گوشی، شبکه‌های اجتماعی، چت‌ها، صدای محیط و حتی فکرهای مزاحم باعث میشن مطالعه‌ی ۱ ساعته تبدیل به ۳ ساعت بشه.
راه‌حل: محیط مطالعه رو کنترل کن، گوشی رو بذار کنار و از تایمر پومودورو استفاده کن (۲۵ دقیقه تمرکز، ۵ دقیقه استراحت).
۴) عدم مرور یا بازبینی بودجه‌بندی
برنامه‌تو می‌نویسی، اما بعد از چند روز که ازش عقب می‌افتی، دیگه سراغش نمی‌ری یا احساس گناه می‌کنی.
راه‌حل: هفته‌ای یک‌بار بودجه‌تو بازبینی کن و به‌جای سرزنش، تنظیم مجدد انجام بده.
۵) خستگی ذهنی یا بی‌انگیزگی
گاهی خسته‌ای یا انگیزه‌ت پایینه، پس مطالعه نمی‌کنی و از برنامه جا می‌مونی.
راه‌حل: تنوع در روش مطالعه، استراحت کافی، موسیقی آرامش‌بخش یا دیدن ویدئوهای انگیزشی کمک می‌کنه.
دروسی که ضعیف بودیم در آزمون قبلی رو باید چیکار کنیم؟
1)تحلیل حرفه‌ای نقاط ضعف
قبل از هر برنامه‌ریزی: مشخص کن کدوم درس‌ها و کدوم فصل‌ها رو غلط زدی یا نزدی.
ببین که غلطات مفهومی بودن یا حفظی یا بی‌دقتی یا زمان کم آوردن.
برای هر کدوم یه برچسب بزن:خیلی ضعیف – متوسط - فقط نیاز به مرور
۲) استراتژی جبران
بر اساس شدت ضعف، برنامه‌ریزی می‌کنیم:
خیلی ضعیف‌ها: هفته‌ای دو جلسه کامل (هر جلسه حدود ۷۰ تا ۹۰ دقیقه)
مرور پایه‌ای از صفر، با تدریجی رفتن سراغ تست‌ها - استفاده از فیلم آموزشی یا معلم برای مفاهیم سخت
بلافاصله بعد از مطالعه، تست آموزشی (نه سنجشی) بزن
متوسط‌ها: هفته‌ای یک جلسه ۶۰ تا ۷۵ دقیقه‌ای - خلاصه‌برداری و مرور جزوه یا کتاب - تست ترکیبی و مفهومی بزن
آزمونک هفتگی از اون مبحث بده
نیاز به مرور: جلسه کوتاه ۳۰ دقیقه‌ای هر دو هفته - مرور نکات مهم + حل ۱۰ تا تست متنوع
۳)جایگذاری در برنامه هفتگی
برای اینکه فشار نیاد و بقیه درس‌ها به‌هم نریزه میتونی جلسه‌های جبران رو به‌جای دروس فرعی یا وقت‌های مرده قرار بدی. مثلاً صبح جمعه یا شب‌هایی که تمرکز بیشتری داری.
۴) روش مطالعه برای مباحث ضعیف
مطالعه دقیق و فعال (نه روخوانی) خلاصه‌برداری در قالب فلش‌کارت یا نقشه ذهنی ، تست زدن با فاصله (روز اول، روز سوم، یک هفته بعد) ، بررسی پاسخنامه با دقت (علت غلط رو دقیق بنویس)
۵) هدف‌گذاری هفتگی
برای هر درس ضعیف، هفته‌ای: یک فصل یا زیرمبحث کامل بخون ، حداقل ۳۰ تا تست استاندارد بزن
یک آزمونک کوتاه بده (۵ تا تست زمان‌دار) ، از هر غلط، نکته بساز و بنویس
کلام آخر
هیچ‌کس از اول قوی نبوده، اما اونایی موفق شدن که قدم اول رو جدی گرفتن. اگر تو هم می‌خوای با خیال راحت و بدون سردرگمی مسیرت رو جلو بری، پکیج برنامه‌ریزی ترازسازان می‌تونه دقیقاً همون چیزی باشه که دنبالش بودی. برنامه‌ریزی شخصی و اصولی منتظرته!